Odnawialne źródła energii w gospodarstwach rolnych i inteligentnych sieciach (OZERISE)
Inspiracją i bodźcem do realizacji projektu OZERISE była publikacja wstępnych wyników badań statystycznych w Polsce (GUS, URE) oraz wyników projektu pn. „Korzyści jakie mogą odnieść rolnicy w efekcie rozwoju OZE w UE”, realizowanego przez Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO) dla Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa (DG Agri).
Uzyskane dane potwierdziły tezę, iż rosnące zapotrzebowanie na energię elektryczną w dużych, nowoczesnych i systematycznie zwiększających produkcję gospodarstwach rolnych wymusza potrzebę coraz bardziej efektywnego wykorzystania energii, racjonalizacji kosztów oraz zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego poprzez zastosowanie technologii OZE, których potencjał w rolnictwie jest niezmiennie podkreślany.
Gospodarstwa rolne w Polsce, choć bogate w odnawialne zasoby energii, wykorzystują je obecnie w niewielkim stopniu. Wynika to przede wszystkim z niewiedzy na temat możliwości efektywnego korzystania z energii, braku profesjonalnej oferty oraz nieznajomości zasad doboru, wykorzystania i opłacalności poszczególnych technologii OZE.
Nie ulega wątpliwości, iż rozwiązania dostosowywane do potrzeb poszczególnych rolników stają się coraz bardziej atrakcyjne z uwagi na rzeczywisty koszt energii elektrycznej, który dla odbiorców przyłączonych do wiejskich sieci dystrybucyjnych niskiego napięcia jest wyższy niż dla odbiorców miejskich lub przemysłowych. Ważnymi argumentami są także wyższe koszty utrzymania sieci, straty na przesyle i dystrybucji oraz zupełnie inne niż w mieście profile zużycia energii (jak na przykład znacznie większe dobowe i sezonowe wahania zapotrzebowania na energię, wynikające z potrzeb i specyfiki produkcji rolnej).
Nietypowy model zapotrzebowania na energię oraz niejasny status gospodarstw rolnych w Polsce (są to odbiorcy pośredni, plasujący się pomiędzy gospodarstwami domowymi a małymi przedsiębiorstwami) powodują, że rolnicy płacą za energię elektryczną proporcjonalnie więcej niż gospodarstwa domowe i wielcy odbiorcy przemysłowi, nierzadko wspierani przez wprowadzanie specjalnych taryf. Warto zwrócić uwagę, iż koszty energii ponoszone przez rolników mają duży wpływ na całą gospodarkę: odbijają się one w cenach produktów rolnych, co z kolei uderza we wszystkich konsumentów, zawłaszcza tych najbiedniejszych (którzy statystycznie wydają najwięcej na żywność). Ponadto, w wielu gospodarstwach narasta problem deficytu mocy, który zgodnie z wynikami wielu badań - w tym badań ciągłych prowadzonych przez Instytut Energetyki Odnawialnej - może dotyczyć nawet 70% rolników.
W oparciu o powyższe refleksje, stworzony został projekt, którego ambicją jest wypracowanie praktycznych rozwiązań, zmierzających do ograniczenia kosztów energii dla gospodarstw rolnych oraz zwiększenia efektywności jej wykorzystania poprzez zastosowanie inteligentnych sieci energetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii oraz elementów mikrosieci.
Z uwagi na deficyt kompleksowych i szczegółowych danych statystycznych dotyczących zużycia energii w poszczególnych typach produkcji rolniczej, działania analityczne podejmowane w ramach projektu OZERISE w zakresie doboru i agregacji OZE w gospodarstwach rolnych wymagały przeprowadzenia wcześniejszego monitoringu zużycia energii i oceny odnawialnych zasobów energii dostępnych bezpośrednio na szczeblu lokalnym.
W pierwszej fazie projektu przeprowadzono monitoring zużycia energii w gospodarstwach i warunków pogodowych. Uzyskane informacje były następnie podstawą do opracowania optymalnych ekonomicznie rozwiązań w zakresie doboru technologii i wyskalowania instalacji dla rolników uczestniczących w projekcie. Dane uzyskane z pomiarów, a także zorganizowane w ramach projektu szkolenia i wyjazdy, pozwoliły na opracowanie narzędzi doradczych dla rolników. Podjęto też próbę ukierunkowania oferty instalatorów i doradców rolnych na specyfikę potrzeb rolnictwa i możliwości ich finansowania. Ponadto, przeanalizowano możliwości integracji mikroinstalacji OZE w systemie pojedynczych gospodarstw rolnych i mikrosieci.
System doradczy stworzony w ramach projektu OZERISE ma na celu przybliżenie rolnikom olbrzymiego potencjału ukrytego w zastosowaniu OZE. Z jego rezultatami można zapoznać się na specjalnie stworzonej stronie internetowej www.ozerise.pl. Pomimo oczywistych korzyści dla rolników, wprowadzanie w życie postulatów projektu uzależnione jest od sytuacji na polskim rynku energii. Projekt OZERISE, doskonale wpisujący się w założenia polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej, wyszedł naprzeciw problemom energetycznym polskiego rolnictwa. Podjęte w jego ramach działania – szczególnie idea energetyki prosumenckiej i rozproszonej (mikroinstalacje OZE) – to nieunikniony element realizacji polityki klimatycznej UE na najbliższe lata.
Wszystkich zainteresowanych wynikami projektu zachęcamy do kontaktu z panem Andrzejem Curkowskim acurkowski@ieo.pl
Strona projektu: ozerise.pl
